expansion romana

Roma converteuse nunha cidade no S. VIN a. C. evolucionando a partir dun puñado de aldeas baixo a influencia dos etruscos, dominadores de superior cultura, aos que os romanos expulsaron cara ao 510 a.C. establecendo unha república que moi lentamente expandió a súa poder. (...) Os gregos tiñan os seus propios problemas; ... igualmente os cartagineses, que posuían o monopolio do comercio e un auténtico imperio marítimo no Mediterráneo Occidental tampouco estaban interesados pola Italia central, aínda dedicada de maneira total á agricultura. Roma puido estender así o seu poder sen demasiadas interferencias externas. (...) O imperio etrusco foi finalmente dominado polos latinos de Italia central. Entre as cidades latinas de fala indoeuropeas Roma logrou a preeminencia.(...) Durante as loitas entre as tribos circundantes Roma estendeu o seu territorio tanto como as súas alianzas. Cara ao 500 a.C. controlaba uns 565 km2 de territorio e cara ao 260 a C. uns 26.000 km2. Coa conquista se simultaneaba a extensión da cidadanía romana completa ou limitada. Á vez Roma estableceu unha confederación con privilexios especiais para os latinos e, en suma, no ano 260 a.C. os seus aliados controlaban uns 109.000 km2 o que supoñía un dominio romano efectivo duns 135.000 km2 en total. O número de cidadáns constituíano uns 292.000 homes, mentres que os seus aliados contaban quizá con 750.000; a poboación total era de aproximadamente 3 millóns. Con esta potencia humana e este territorio Roma converteuse nun poder mundial en potencia. A súa influencia reforzouse ao establecer colonias estratéxicas en Italia conectadas por unha rede de estradas. (...) O surgimiento desta poderosa confederación supuxo un desafiou potencial para Cartago que naquel momento controlaba a costa do noroeste de África parte de España, Cerdeña e o occidente de Sicilia. Máis accidentalmente que deliberadamente enfrontáronse o 264 a. C. Na primeira guerra púnica (264-241a.C.), Roma, aínda esencialmente agrícola tivo que crear unha forza naval. Ao expulsar aos cartagineses primeiro de Sicilia e posteriormente (238) de Córcega e Cerdeña Roma obtivo dúas provincias de ultramar. A segunda guerra púnica (218-201 a.C.), cando Aníbal invadiu Italia, provocou a expulsión dos cartagineses de España, que pasou a converterse en dúas provincias romanas. Roma dominaba entón o Mediterráneo occidental. Finalmente na terceira guerra púnica, Roma derrotou a Cartago se .anexionó o seu propio territorio, (que se converteu na provincia de África). Mentres tanto Roma sentiuse atraída polo Mediterráneo oriental. Derrotou aos monarcas helenísticos de Macedonia (197 a.C.) e de Siria (190 a. C.), pero abstívose durante medio século de estender o seu dominio directo. Finalmente, no 146 a.C. engadiu Macedonia ao seu sistema de provincias. No 133 a.C. Átao de Pérgamo, legou a Roma o seu reino que se converteu na provincia de Asia. Toda Italia unificouse políticamente cando no 90-89 a.C. outorgouse a cidadanía romana a toda a península pero o poder romano en auxe provocou moitas disensións, ... Internamente a súa constitución republicana foi socavada e finalmente abatida por unha serie de dictadores militares: Sila, Pompeyo, César, quen primeiro se fixeron fortes nas provincias e logo ameazaron ao poder central. Mentres tanto, ... o imperio de ultramar seguiu ampliándose. Ao protexer á súa aliada Massilia, Roma viuse abocada a loitar contra as tribos do val do Ródano e pouco tempo despois do 120 a.C. organizou a Galia meridional como provincia, a Galia Narbonensis (Provenza). A loita contra a piratería levou a Roma a anexionarse Cyrene (74 a.C.) e Creta (67 a.C.) mentres que as guerras contra Mitrídates, rei do Ponto, proporcionaron a Pompeyo máis conquistas no Oriente: Bitinia, Ponto, Cilicia, Siria e Chipre foron tomadas como provincias. Nos anos 50 a. C. César conquistou a Galia Transalpina e finalmente incorporou a Galia Cisalpina (Italia septentrional á propia Italia). Así pois, cara ao 44 a. C. Roma controlaba todo o mundo mediterráneo ben directamente, ben a través do control exercido sobre os xefes nativos, convertidos en reis vasallos de Roma. Allende as fronteiras só Partia permaneceu grande e independente. Octavio conquistou Egipto no 31 a. C. Por fin antes do 117 a. C., á morte de Trajano, conquístase Armenia, Asiria, Mesopotamia e Arabia.